Bu yazımız yaşadıklarımız ve deneyimlerimizi aktarmak için yazılmıştır.

Ülkemiz insanları bir şey olmaz, buda geçer düşüncesi ile zamanında tedbir almayı ihmal ederek beklemediği sonuçlara maruz kalabiliyor.
Biz de onlardan biriyiz.

Kalp kapağı, damar değişimi, stent takılması, balon patlatılması işlemi yapılanların yaşam tarzları, beklentileri, hayata bakış açıları değişiyor, hassasiyetleri artıyor.

Sağlıkta hiçbir şey sürpriz değildir. İhmalin, yaşam tarzımızın doğal sonucudur.

Bu yazımızda insanların daha sağlıklı ve tedbirli olabilmeleri için deneyimimizi aktararak katkıda bulunmaktır.
Kalp ve damar ameliyatı olanlara şifalar dilerim.

 

Yaşadığımız olay:

Eşim Namıka Öztürk iki damar ve bir kalp kapağı değişimi için ameliyat oldu.

Bundan sonra geçmişte ihmal ettiği yaşam tarzına dikkat etmek zorunda kalarak ve ilaçlarını ömür boyu aksatmadan kullanarak tedbirli hayat yaşayacaktır.

İnsan vücudunda ağrı, sızı, huzursuzluk, yorgunluk, halsizlik, çarpıntı, nefes darlığı, endişe vb. olumsuzluklar beklenmeyen ve istenmeyen hastalıkların habercisidir. Bunları küçümsememeli, buda geçer dememeliyiz.

Bunun azı çoğu olmayacağını, zaman geçirmeden tedbir alınması gerektiğini eşimin iki damar ve bir kalp kapağı değişikliği ameliyatı ile gecikmiş olarak 71 yaşımızdan sonra öğrendik.

Belirlenen aralıklarda yapılan testler, kontroller ve alınan küçük tedbirler sağlıklı, mutlu uzun bir ömrün sebebi olabilir.

Sağlıklı yaşamak için hissettiğimiz en küçük rahatsızlığa önem verilmeli, sebebini kendimizde aramalıyız.

Nasıl Fark ettik:

Eşim ile giderken kolunu neden tuttuğunu ve oğuşturduğunu sordum.

İki aydır biraz yürüyünce sağ kolumda ve göğsümde ağrı oluyor. Yürürken çabuk yoruluyorum. Dinlenince geçiyor dedi. Bu bir kalp sorununun habercisiydi.

Hemen hastaneye gittik. Muayene edildi. Testler yapıldı. Anjiyo olması gerektiğini öğrendik. Bu eşimin kalp, damar sorunu olduğunu gösteriyordu.

Zaman geçirmeden özel bir hastaneden randevu aldık. Gerekli muayene ve tetkikler yapıldı.

Doktorlar, bir damarın tamamen tıkalı, ikinci damarın %50 tıkalı olduğunu, kalp kapağından birisi ile iki damarın değişmesi için acil olarak ameliyat olması gerektiğini, evinize bile gönderemeyiz diyerek ifade ettiler.

Bu ifadeler, geçmişe benzemeyen yeni ve kısıtlı bir hayat yaşayacağımızın değişmesi mümkün olmayan habercisiydi.

Bu sonucun sebebi nedir?

1. Yaşam tazıdır.
2. Yaşa ve boya göre olması gereken beden ağırlığının sağlanması ve sürdürülmesidir. Bu insan sağlığını koruyacak en etkili tedbirdir.
   Bunun yapılmaması, kalp ve damar dâhil birçok hastalığın etkin sebebidir.
3. Sağlıklı olmak ve sürdürebilmek, sevgi ve saygıyı kapsayan huzurun varlığı ve sürekliliğidir. Bu da sakinlik, sabır ve fedakârlık ister.
4. Sabır ilacını kullanarak sonuna kadar dinlemek,
   Söylemek için karşı tarafın hassasiyetine göre tedbirli olmak,
   Çözüm odaklı sakin ve sevecen konuşarak sağlanabilir.

Bunu yapabilen kendini aşmış mucize insanlar muhakkak vardır.
Kendimize soralım. Ben mucize insanmıyım?

Olaylara bakış açımız, davranış kültürümüz çoğu zaman aleyhimize çalışır. Buna izin vermeyelim.

Ameliyata Karar Verme aşaması:

Doktorların inandırıcı açıklamaları ve tetkiklerin güvenilirliğine dayanarak eşimin hastanede kalınması tavsiyesini kabul ettik.

Bu Eşimle hayatımızın yeni bir dönemini başlatacaktı. Deneyimimiz yoktu. Ülkemizde bu tür ameliyatın çok fazla olduğunu bundan sonra görecek ve öğrenecektik.

Eşimi bırakarak hastaneden ayrıldık. Hepimiz birlikte yalnızlık çekiyoruz. Çaresiz ve şoktayız.
55 yıldan beri yılmadan hayata birlikte mücadele eden, mutlu ve huzurlu yaşayan aile olarak çocuklarımızla birlikte sessiz ve endişe içindeyiz.

Kalp kapağı seçim kararı:

Doktorlar, mitral veya metal kapaktan birisini seçmemiz gerektiğini söylediler.

Farkını sorduk. Metal kapağın ömrü sınırsız, mitral kapağın ömrü ençok 15 yıl olduğu ifade edildi. Hasta yakını olarak seçimimiz metal kapak oldu.

Metal kapak kullanılırsa yaşam boyu Coumadin (kan sulandırıcı) ilacı kullanma zorunluluğu olduğunu;

Mitral kapak kullanılınca Coumadin (kan sulandırıcı) ilacının kısa süre kullanılacağını, daha sonra kullanılmayacağı bilgisini vermediler.
Verselerdi yine de uzun ömürlü olan metal kapağı tercih ederdik.

Eşim kalp kapağı ve iki damar değişimi için ameliya alındı:

Saat 17.00 de biter denmesine rağmen bitmedi. Saat 20.00 den sonra odasına alındığı haberini aldık. Göremeden endişelerimizle eve döndük.

Ertesi gün saat 11’de hala uyandırılamadı. Ümitlerimiz endişeye dönüşmeye başladı. Her birimiz bir başka yerde çaresiz beklenti içinde kaldık.

Akşam saatlerine doğru yoğun bakım odasında uzaktan gördük.

Dr’lar ameliyatın başarılı geçtiğini söylediler. Rahatladık, endişemiz geçmedi.

Üç gün yoğun bakımda tutuldu. Aileden hiç kimseyi yoğun bakım odasına alınmadı.

Eşimin durumu:

Kabul edildiğimizde eşim solmuş, bitkin halde idi. Bizi endişelendirdi.

Kendisine getirilen yemeği elleri bağlı yiyemediğini, söylemesine rağmen yoğun bakım sorumlusu erkekten destek alamaması aç yaşayarak halsiz düşmesine sebep olmuştu.

Ayrıca, erkek hastabakıcının ameliyatta damar alınan ayaktaki derin yaraya dikkatsizce baskı yapması ile tedavisi 5 ayı geçecek yaranın oluşmasına, ızdırap çekmesine sebep olduğunu eve çıktığımızda öğrendik.

3 günlük ızdıraplı ve endişeli yoğun bakımdan sonra eşimin 7 gün kalacağı odasında her türlü tedbiri aldık. İşimizi Hastane personeline bırakmadık. Çıkıncaya kadar aileden enaz iki kişi gece gündüz yanında olduk.

Ameliyat sonrası evde bakım hazırlığı:

• Eşimin Enfeksiyon kapmaması için evimizin her tarafına içinde lamba yanan ve bakteri temizliği yaptığı ifade edilen tuz kütleleri ile koyduk.
• Odadaki görünmez zararlı mikropları temizleyen streil ortam yaratan, ameliyethanelerde kullanılan cihazla donatılmış yatak odasını hazırladık.
• Dost ve akrabalarımıza aramaları ve gelmelerini önlemek için ameliyatı 4 ay doluncaya kadar duyurmadık.
• Enfeksiyon kapmaması için evimizde maske ve galoşla 4 ay yaşadık. Misafir kabul etmedik.
• Kalp ameliyatını devlet desteklediği için devlet ve özel hastanelerde aşırı yığılma olduğunu, hizmet ve başarı kalitesini düşürdüğünü risk yarattığını yaşayarak gördük.
• Hastaya hastanın yakınından başka hassaiyetle bakabilecek kimsenin olmayacağı gerçeğini de yaşayarak öğrendik.

Hasta yakınları ve kabul edilen ziyaretçiler:

Hastaya bakanın, hasta yakınlarının, yüksek sesle konuşması, kızması, yaşanan durumu üzüntü ile tekrarlaması, hastanın kalp atışını, tansiyonunu yükseltiyor. Hasta halsiz düşebiliyor. Buna çok dikkat edilmelidir.

Yaşadığımız olumsuzluklar:

Doktorun tavsiyesi ve hastanenin el kitabına göre sırt üstü yatırılmayan eşimin arkasına çift minder koyarak uyuması olumsuz pozisyon sebebiyle rahatsız edici idi. Ancak başka çare de yoktu.

Çarpıntı, soğuk terleme sebebiyle bazen kendinden geçer hale gelmesi bizleri çaresizliğe düşürdü. Gece enaz 4 defa arabamızı ambulans gibi kullanarak hastane aciline gitmek zorunda kaldık.

Durumu doktorlara anlattık. Yaşadıklarımızın sebebini araştırmadan telefonla ilaç eklemeleri ve ilaç dozu değişikliklerini telefonla uzaktan söyleyerek yaptılar.

Doktorlar hastayı görme isteğinde bulunmadı. Sorunumuz büyümeye, bizi endişelendirmeye devam etti.

Yaşadıklarımızla birlikte anlatmamıza rağmen çare üreteceklerine kendilerini savunmaya başladılar.

Beklentimiz neyin nasıl yapıldığı değil, ne yapmamız gerektiği yönünde yönlendirme önceliğini doktorlardan bekledik ancak göremedik.

Beklentimiz, gerçekleri bilmek, alınması gereken tedbirleri alabilmek, eşimin ve bizlerin endişelerini kabul edilebilir duruma getirmekti.

Farklı hastanelerden, tavsiye edilen doktor arayışımız.

Eşimi ameliyat eden doktorun dışında, farklı hastanelerden özellikle tavsiye edilen doktorlardan bilgi ve destek alma arayışına girdik. Ameliyat eden doktorun dışında 4 ayrı doktordan aşağıdaki bilgi ve destekleri aldık.

2’ci Profesöre gittik:

Ameliyat öncesi ve sonrasında elde edilen tüm bilgileri içeren dokümanları gittiğimiz her Profesöre verdik.

İkinci profesörün şaşkınlık görüntüsü, olamaz ifadesi, olumsuzluk etkili mimiklerinden kötü haberlerini anlayarak üzüntü ve heyecanla bekledik.

İkinci Prof. Değişen damarın %50 oranında daraltılarak dikilmesi sebebiyle yeterli kan akışı sağlanamıyor. Ayrıca ameliyat sonrası birden fazla küçük kalp krizleri geçirmiş olduğunu ifade etti.

Bu bilgi şok ediciydi. Yanında olmamıza rağmen krizin yaşandığını anlayamadık.

İkinci Prof. ilaçlarda azaltma ve değişiklik yaptı. Kısmen rahatlama hissedildi. Ancak iyileşmeye yönelik ümit verici bir görüntü göremiyor, hala yorum yapıyor ve çare arıyorduk.

3’cü Profesöre gittik:

3’cü Profesör Farklı testler istedi, inceledi. Hatalı ameliyatı anlatmaya çalıştı. Yeni bir ameliyat yapılamaz. Bundan sonra böyle yaşayacak ve çok dikkatli olacaksınız dedi.

Eşimin Doktor hatasının etkisini ömür boyu yaşayacağını ifade ediyordu.
Ancak yapılabilecek hiçbir şey yoktu. Farklı bilgiler alıyor olmamaza rağmen büyük çoğunlukla benzer uygulamalardı.

4’cü Profesöre gittik:

4’cü Profesör de hatalı ameliyattan söz etti. Yeniden ameliyat edilmesinin mümkün olmadığını, bu durumunla yaşamak zorunda olunduğunu açıkça ifade ederek son noktayı koydu. Dikkatli olacaksın!

4’cü Profesör kullandığımız ilaç listesini yarıya indirdi. Sıkıştığında günde altı adede kadar “isordil” dilaltı hapı alabilirsin dedi. Ameliyat eden doktor bunu vermedi.

Üstelik yeşilliği fazla yememek kaydıyla perhiz etmene gerek yok.
Kilo almamak kaydıyla yemek serbest dedi. Bu eşim için çok iyi bir haberdi.

Eşim merak ettikleri:

Eşim kendi aktiviteleri hakkında merak ettiklerini 4’ci doktora sordu?

Kaplıcaya, havuza, hamama, denize girebilirmiyim? Doktordan hepsi için hayır cevabını aldı.

Hassas durumdasın. Dikkat edeceksin. Denize girsen bile çipçip yapar çıkarsın diyerek, hayat aktivitesinin sınırlarını koydu.

Bunlar eşimin sevdiği aktivitelerden mahrum olması demekti. Yeni hayatta zevkler, alışkanlıklar kısıtlanarak farklılaşıyordu. Mahrumiyet içeren yaşam süreci ömür boyu devam edecek gibi görünüyordu.

Mevcut durumu değiştirmemizin mümkün olmadığını, eşim ve çocuklarımızla birlikte öğrendik. Yeni yaşam sistemimize adapte olarak mutlu yaşantımızı sürdürmemiz gerektiğine inandık.

Ne yapabilir! Nasıl daha iyi olabilirdik?

Zoru başarmalı, yapabildiklerimizle mutlu ve sağlıklı olmayı sağlamalıydık. Zarar vermeyecek, fayda sağlayacak aktiviteleri kullanarak bedenimizi ve zihnimizi yeni hayat tarzına göre şekillendirmeye karar verdik.

İlk kararımız, Gigong kampına kayıtla başladı:

Gigong faaliyeti, usta hocalar tarafından yavaş ve vücudu ısıtarak yorgun düşmeden yaptırılan, tüm kasları yumuşatarak etkileyen, beden ve ruh sağlığı için çok etkili olmaktadır.

Eşim, ben ve kızım İzmit kartepe otelde 4 gün sürecek gigong kampına katılmaya karar vererek rezevasyonumuzu yaptırdık.

Beklentimiz, farklı bir ortamda neleri yaşayacağımızı ve etkilendiğimizi bilerek etkinlikten yararlanmak, kalp ve göğüs kaslarımızı güçlendirmek, güven tazelemekti.

Beşinci profesöre gittik.

5’ci Prof. dosyaları inceledi. Mevcut durumda yapılabilecek hiç bir şey yok dedi. Yaşamınızı hiç kilo almadan, var olan kilolarınızı normal seviyeye düşürerek sürdürmelisiniz. Fazla kilo en büyük düşmanınız dedi ve ekledi.

Seni rahatlatacak EECP cihazımız var. Bu cihaz damardaki kan akışını hızlandırıyor, damar genişletiyor, yeni damar açılmasına sebep olabiliyor. İsterseniz bir deneme seansı yapabiliriz dedi.

Eşim ilk deneme seansını ile birlikte 3 gün cihazdan yararlandı. 4 günlük Gigong etkinliği için ara verdik.

Gigong etkinliğine katıldık.

Gigong kampının, ruh ve beden sağlığı için eşi bulunmaz uygulamaları yapabileceğiniz, kendizi çok rahat hissedeceğiniz bir aktivite olduğunu gördük.

Diz kapağı sorunu olan eşim dizleri yarı bükük halde dik durarak bir saat süren etkinliği hiçbir sorun yaşamadan tamamladı. Dayanamadım kendisine sarılarak mutluluktan ağladım.

Etkinlikte zorlayıcılık yok. Hareketler yavaş, doğal kan akışı ile Kalbi zorlamıyor.

Eşim başarma azmi ile kendini unutarak başarılı bir performans gösterdi. Çok mutlu oldu. Kendisine güven geldi.

Ortam müsait oldukça bu etkinliklere katılmak, hiçbir sorunu olmayan insanlar dahil yararlıdır. Uzak doğunun uzun ömürlü olmasının sırrı daha iyi anlıyorum.

Eşimin güveni arttı. EECP uygulamasını 21 güne tamamladık.

Eşim kurucusu olduğu 4M Danışmanlık Ofisimize gelmeye başladı:

Eşim, birlikte kurduğumuz ve birlikte büyüttüğümüz 4M Danışmanlık ofisimize gelmeye ve gününü genç çalışanlarımız arasında geçirmeye başlaması
Ailemizde ve işyerimizde mutluluk yarattı.

20 günü aşan tatil planı:

Eşimle 20 günü aşan, serbestçe hareket edeceğimiz, doktorların yasaklarını dikkate alarak kaplıcaya, denize ve havuza girmeye karar verdik.

Beklentimiz, yaşanan durumumuza göre daha mutlu, daha sağlıklı yaşayacağımız sürdürebilir ortam yaratmaktır.

Alınacak tedbirler:

Seyahat boyunca sık dinlenmek, yorulmadan mesafeleri kat etmek, hiçbir şey için acele etmemek, karşılıklı olumsuz düşünmemek ve konuşmamak fikri ile sakinliğin olumlu etkilerini yaşamaya kararlı olarak yola çıktık.

1’ci durağımız Midashan:

Eskişehir’e bağlı geçmişte Frigyalıların yaşadığı tarihi bölgede Çukurca köyünde faaliyet gösteren Midashanı seçtik.

17 Eyl.2017: Yollarda dinlenerek, yol kenarındaki meyve ağaçlarından meyveler toplayıp yiyerek, sakin ve ormanlık yollardan giderek ilk durağımız Midashana ulaştık.

Midashan, Almanya’da yaşamış Arkeolog evli bay ve bayanla ortak oldukları yabancı uygruklu arkeolog tarafından konaklama amaçlı yapılan taş evlerdir.

Taş evlerde eski köy evlerinin kapı mandalları, yorganları, pencerelerin içten kapanan ahşap kapıları, bahçedeki taştan barbekilerini bizzat kendi elleri ile yapmışlar.

Balkonda ahşap kanepelerde dinlenirken midas frig tarihi görüntülerini görebiliyorsunuz.

Köklü geçmişinin hissedildiği Türkiyemiz’de bu gibi ortamlar, insana geçmişi ve natürelliği yaşatıyor.

• Otelin avlusunda şadırvan gibi yavaş akan çeşmenin su şırıltısı sesizlik içinde insanı dinlendiriyor. Hafif su şırıltısı sesiyle uykuya doyum olmuyor.
• Şafak vakti horozların yarış yaparcasına ötmeleri ile sabahı haber veriyor.
• Koyunların meleme sesleri ile sabahın olduğu teyit ediliyor.
• İneklerin mölemeleri ile köyde olduğunuzu anlıyorsunuz.
• Ardı ardına eşek anırmaları ile bremenin mızıkacılarını hatırlayarak güne başlıyorsunuz.

Tezek kokuları ile yaşanan köy hayatından rahatsızlık duymuyor, farklılıkları ile mutlu oluyorsunuz.

Midashanda Sabah Kahvaltısı:

Şirketin ortağı arkeolok bayanın bizzat hazırladığı sofrada gerçek köy yumurtası, tereyağı, peyniri, taze yapılmış sıcak gözlemesini sevgili Eşimle doymayı bilmeden yemekten mutlu olduk.

Çukurca köyü frig evini ve muhtarın turist taşıma aracı ile tarihi harabeleri gezdik. Köylülerle sohpet ettik.

Köyün içinde meyve ağaçlarının yola uzanan dallarından meyveler toplayıp yiyerek köyü gezdik. Buz gibi akan suyundan içtik. Saf tereyağı satın aldık.

Özetle dinginliğin, sessizliğin, doğallığın huzurunu yaşadık.

Çukurca köyü içinde uzun yürüyüşümüze ve sıcağa rağmen eşim hiç sorun yaşamadı. Bunu birlikte huzurlu ortamda yaşamamıza bağlıyorum.

Birlikte uzur içinde yaşamanın sağlık ve mutluluk kaynağı olduğunu birlikte yaşayarak gördük.

Afyon

19 Eyl. 2017: Midashan’dan ayrıldık. Dar ve asfalt yollardan giderek, köyleri ve harika manzaraları seyrederek, yol sorma ile köylülerimizin gayretinden yararlanarak yorulmadan Afyon’a geldik. Dinlendik.

Banaz:

Banazda akrabalarımızı ziyaret ettik. Pekmez haşhaş karışımı olan haşhaş karması ve gözleme yiyerek damak zevkimizi tazeledik.

Uşak:

Uşak’a geldik. 55 yıllık dostum Ziraat Mühendisi Kemal Yılmaz’ın bizzat yetiştirdiği, tadı ve kokusu ile eşi, benzeri olmayan, bitirinceye kadar bize kilo aldıran, tatil sonuna kadar yetecek kıraç kavununu arbamıza sığdırdık.

İzmir Balçova Termal Otel:

20.Eyl.2017 Sabahı İzmir Balçova Termal oteline gitmek üzere yola çıktık. Daha önceden geldiğimiz İzmir Balçova termal oteline yerleştik.

Dilaltı hapı:

İlk işimiz sorun yaşandığında anında müdahale için su geçirmez minik kutuya koyduğumuz İsordil dilaltı hapını mayomun cebine koymakla başladık.

45 derecelik, kablıca suyu sürekli yenilenen açık havuzda yavaşça yüzme deneyimimize başladık.

Ben eşimin daima yanında veya önünde onu izleyerek, enaz iki defa ara dinlenmesi yaparak her seansta 1-1,5 saat Aralığında 5 gün yüzdük.

Bu başlangıç eşimi çok mutlu etti. Sorun yaşamadan endişemizden kurtulduk.

Doktorların yasaklarını dikkate alarak ve yasak sebeplerinden korunarak, isteyerek ve azimle kaplıcada yüzmeyi başardık.

İZMİR ÇEŞME RADİSSON OTEL:

25.Eyl.2017 İzmir Çeşme Radisson otele gittik. Akşama doğru birlikte denize girme denemesi yaptık.

Denizin soğukluğu, rüzgârın hızı sebebiyle 10 dakika olmadan çıkmak zorunda kaldık. Bu bizim için olumsuzluk içeren sürpriz bir deneyim oldu.

Doktorların uyarılarını doğrulayan bir sonuçtu. Tedbirsiz devam etmemiz olumsuzluğa yol açabilirdi.

Ertesi gün sabah denize girme deneyimimizi tekrarladık. 10 dakikayı geçmeden aynı sebeplerle denizden çıkmak zorunda kaldık.

Eşim ilk defa isordil “dilaltı” hapını kullandı. Etkin bir deneyim sebebini tespit etmiş olduk. Bu durum doktorun dediğini doğruladı.

Sağlık şartları sebebiyle 6 günlük rezervasyonu iptal ederek otelden ayrıldık.

MARMARİS BOZBURUN:

Denizde Yüzmet Deneyimi

26.Eyl.2017 Daha önce defalarca kaldığımız Marmaris Bozburuna gittik.

Bozburun,

Eylül ayı sonuna kadar rutubeti, rüzgârı ve dalgası olmayan, üç tarafı dağlarla kapalı sakin, yüzmek için harika bir denizdir.

Moonligh oteline yerleştik. Sabah ve öğleden sonra doya doya 9 gün yüzdük. Eşim kulaç atarak uzun süre yüzmesine rağmen hiç sorun yaşamadık.

Bunun sebebini huzurlu bir ortama, hava şartlarına, denizin güzelliğine, deniz suyu sıcaklığına, borçlu olduğumuza inanıyoruz. Harika tatilimiz tamamlandı 05.Eyl.2017 de Bozburundan ayrıldık.

YÜZME HAVUZU:

08.Eyl.2017 Eşim kızımla birlikte ameliyattan sonra ilk defa Ankara’da yüzme havuzunda yüzme denemesi yaptı. Havuz suyu sıcaklığının normal olması, bilinçli yüzmesi sebebiyle, kaplıcada olduğu gibi hiç sorun yaşamadı. Artık nerede neyin yapılacağını öğrendi.

SONUÇ:

Sağlık yönünden yaşanan olumsuzlukları hafife almadan, buda geçer demeden,  tedbir alarak yaşam boyu sağlıklı olmak mümkündür.

İnsanlar, sakin ve olumlu düşünerek, dedikodu yapmayan, samimi, mutlu insanlarla sohpet ederek, mutluluğu kendisi yaratabilir.

Kendi becerilerini hobilerini tekrarlayarak, kendine olan güvenini artırabilir. Meşguliyet ve huzur her türlü hastalık için panzehir gibidir.

Bize bizden başka faydalı kimse yoktur.

Daima olumlu düşünmek, geçmişte kalmak yerine kendi imkânları ile geleceğe sarılabilir.

Kalp ve beden sağlığı için egzersiz yapmak başta zor olsada sonra bırakılamayan bir alışkanlığa dönüşebilir.

Sigara gençlikte hissedilmese bile gelecekte kalpte ve akciğerlerde geri dönülemez hasarlara yol açtığından zor hayat yaşatabilir.

Hedef, hayatın her aşamasında yeni durum ve ortama göre devam etmeyi başarabilmek olmalıdır.

Hastalık psikolojisi ile hasta olarak devam etmek yerine, tüm insanlara tedbirli, sağlık, mutluluk ve başarılar dileriz.