Genelge No: 2016/15 (Gümrük Yükümlülüğünün Doğması)
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
Gümrükler Genel Müdürlüğü
Sayı : 41208501-010.06.01
Konu : Gümrük Yükümlülüğünün Doğması
27.10.2016 /19706317
GENELGE (2016/15)
Muhtelif gümrük idarelerinden Bakanlığımıza intikal eden yazılardan, dahilde işleme
rejimi (DİR) hükümlerinin ihlali halinde ilgili ithalat vergilerinin ve 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 238
inci maddesinin tatbikine ilişkin zamanaşımı hükümlerinin uygulanmasında hangi tarihin esas alınacağı
hususunda tereddüt hasıl olduğu anlaşılmış olup, zamanaşımı hükümlerinin uygulanmasında esas
alınacak tarih konusunda aşağıdaki hususlar dikkate alınarak işlem yapılacaktır.
1- DİR hükümlerinin ihlali durumunda oluşan vergi aslı alacakları için;
a) Dahilde işleme izin belgesi (DİİB)/izninin açık olduğu durumlardaki rejim ihlali
tespitleri sonucunda oluşacak vergi aslı alacakları, 2015/15 sayılı
Genelge’de belirtildiği üzere, kesinleşmiş alacaklar olarak değerlendirilerek, bu
alacaklar için 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun ilgili
maddeleri kapsamında işlem tesis edilmektedir.
b) Mezkur Genelge uyarınca, taahhüt hesabı kapatılmış DİİB/İzin kapsamında
sonradan tespit edilen ve ek tahakkuk düzenlenmesi gereken durumlar için ise,
tahakkuk zamanaşımı söz konusu olmaktadır. 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 197/2
nci maddesi; “Yapılan denetlemeler sonucunda hiç alınmadığı veya noksan alındığı
belirlenen veya 1 inci fıkrada belirtilen şekilde tebliğ edilemeyen gümrük vergilerine
ilişkin tebligat, gümrük yükümlülüğünün doğduğu tarihten itibaren üç yıl içinde yapılır.
Şu kadar ki, gümrük yükümlülüğünün doğduğu olayla ilgili olarak dava açılması
zaman aşımını durdurur.” hükmündedir.
2- DİR hükümlerinin ihlali durumunda Kanun’un 238 inci maddesinin tatbiki için;
5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun soruşturma zamanaşımına ilişkin 20 nci maddesi uyarınca,
zamanaşımı süresi, kabahate ilişkin tanımdaki fiilin işlenmesiyle veya neticenin gerçekleşmesiyle
işlemeye başlamakta olup, söz konusu tarih gümrük mevzuatı çerçevesinde gümrük yükümlülüğünün
doğduğu tarihe tekabül etmektedir.
4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 193 üncü maddesinin birinci fıkrasında, “Bu Kanunla konulmuş aksine
hükümler ve 2 nci fıkra hükümleri saklı kalmak kaydıyla, bir eşyaya uygulanacak ithalat veya ihracat
vergileri tutarı, bu eşyaya ilişkin gümrük yükümlülüğünün başladığı tarihteki vergi oranları ve diğer
vergilendirme unsurlarına göre belirlenir.” hükmüne yer verilmektedir. Kanun’un 114 üncü maddesi
uyarınca, DİR kapsamında bir gümrük yükümlülüğünün doğması halinde, 115 inci madde hükümleri saklı
kalmak kaydıyla, gümrük vergileri, ithal eşyasının dahilde işleme rejimine ilişkin beyannamenin tescil
tarihindeki vergi oranı ve diğer vergilendirme unsurları göz önünde bulundurularak
hesaplanmaktadır. Dolayısı ile yükümlülüğün doğma tarihi rejim ihlalinin gerçekleştiği ve zamanaşımı
+90 312 550 5050, +90 212 573 0101
Ankara Merkez: Eti Mah. Birecik Sokak Gazi İşm. No:1 Kat:2 No:13 Maltepe – ANKARA
İstanbul Şube : Dünya Ticaret Merkezi A3 Blok Kat:12 No:384 Yeşilköy-İSTANBUL
hükümlerinin uygulanmasına esas tarih, DİR açısından yükümlülüğün başlama tarihi ise ilgili vergi ve
cezaların hesaplanmasına esas tarih olmaktadır.
Sonuç olarak, DİR kapsamında bir ihlal tespiti durumunda, Gümrük Kanunu’nun 183 ve 184 üncü
maddeleri ile yukarıda belirtilen ilgili diğer maddeler göz önünde bulundurularak, gümrük yükümlülüğünün
doğduğu tarih olarak ihlalin gerçekleştirildiği tarihin esas alınması; gümrük yükümlülüğünün doğduğu
tarihin mezkur hüküm uyarınca kesin olarak tespitinin mümkün olmaması halinde ise Kanunun 193/2 nci
maddesine paralel olarak, gümrük idarelerinin bu eşya için bir gümrük yükümlülüğü doğduğu sonucuna
vardıkları tarihin esas alınması, gerekmektedir.
Buna göre, söz konusu tarihin olay bazında değerlendirilmesi gerekmekle birlikte, aşağıda örnek olaylar
bazında yükümlülük doğma tarihleri belirtilmiştir:
1. DİR kapsamında üretilen işlem görmüş ürünün yurt içinde satıldığının tespiti durumunda, yükümlülüğün
doğduğu tarih olarak eşyanın satış tarihinin, bu tarihin kesin olarak tespit edilememesi ve varsa bu eşya
yerine yapılmış gibi gösterilen bir ihracatın tespiti halinde bu ihracata ilişkin beyannamenin tescil tarihinin,
2. DİR kapsamında izin verilenden fazla ithalat yapılması durumunda, söz konusu fazla ithalata ilişkin
gümrük beyannamesinin tescil tarihinin,
3. Önceden ihracat koşulu bulunan DİİB kapsamında, bu koşula uyulmaksızın ithalat yapıldığının tespiti
halinde, bu ithalata ilişkin beyanname tescil tarihinin,
4. Bu tarihlerin kesin olarak tespitinin mümkün olmaması halinde, duruma göre ilgili dahilde işleme izin
belgesi/izninin kapatılma/iptal tarihinin,
Esas alınarak işlem yapılması gerekmektedir.
Bilgileri ile buna göre gereğini rica ederim.
Cenap AŞCI
Bakan a.
Müsteşar
DAĞITIM:
Tüm Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüklerine
Kaynak: http://www.mevzuat.net/abn/ana.aspx?neresi=/gumruk/genelge/2016/ggm201615.aspx